27 Temmuz 2017

Minik Gözler Sizi İzliyor

Sürekli izleyen ve her hareketinizi kaydeden minik gözler sizden neler öğreniyor? Bir ebeveyn olarak nasıl iyi bir örnek olabilirsiniz?

Yayalara yol vermeyen, garsonlara kaba davranan, çevresindekilerle eşit bir iletişim kurmak yerine yukardan bakıp komut veren insanlar hakkında ne düşünürsünüz?

Genel olarak bu tarz davranışlara kaşlarımızı çatarız. Çok büyük suç değildirler. Ama rahatsız edicilerdir, beğenilmezler ve çocuklarımızın bu şekilde davranmasını istemeyiz.  Ama rol modeller olarak bazen farkında olmadan bu davranışları sergiliyor olabiliriz. Çocukların kafasında da “yapılması gerekenler” ve “yapılmaması gerekenler” hızla yer değiştirebilir. Kaliforniya Berkeley Üniversitesi’nde Sosyal Psikolog Paul Piff tarafından günlük davranışlar üzerine yapılan bir araştırmaya göre kendini varlıklı hisseden kişiler çevrelerindekilere daha az nazik davranıp, daha fazla patronluk taslama eğilimindeler. Araştırmalar günlük, önemsiz gibi görünen davranışlarımızın, çocuklarımız tarafından taklit edilebileceğini söylüyor. Bu durumda yeniden düşünmek lazım.

Davranış Bozukluğu Sergileyen İnsanlar

Bir araştırmaya göre (Amerika) yaya geçidinde durma oranı % 90. Ama lüks arabaların 3/4 oranında durmadan geçme eğilimi gösterdiği saptanmış. Bu bir sabırsızlık ve kendi zamanının  başkalarınınkinden daha değerli olduğunu düşünmekle ilgili.

Bir başka çalışmada katılımcılara masanın üzerindeki  kasenin içindeki şekerlerin çocuklar için olduğu söyleniyor. Ancak çok isterlerse bir iki tane alabilecekleri belirtiliyor. Yalnız bırakılan denekler arasında daha varlıklı olanların iki üç misli şeker aldığı gözlenmiş. Videonun bir bölümünde bir deneğin hızla şekerleri çantasına doldurduğu gözlemleniyor.  

Bir zar oyununun kullanıldığı bir başka deneyde insanların dürüstlüğü mercek altına alınmış. Katılımcılara, sonunda 50 $ kazanabilecekleri bir oyun anlatılıp zarı atmaları istenmiş. Sonuçları kendilerinin belirtmesi gerekiyormuş. Şaşırtıcı bir şekilde en yüksek gelir diliminden gelen insanların (yılda 150- 200 bin dolar) 50 $’lık ödülü alabilmek için diğerlerine göre 4 katı yalan söyleme eğiliminde oldukları belirlenmiş.

Durun! Varlıklı insanlar hakkında sonuca atlamadan önce şunu da belirtelim. Monopoly oyununun esas alındığı bir deneyde zenginleşme hayalinin bile insanların davranışlarını değiştirdiği gözlenmiş. Gittikçe kazanmaya başlayan oyuncuların, oyun sırasında yiyecek atıştırmaya başladığı, ağızları açık çiklet çiğnedikleri ve agresifleştikleri bulgular arasında. Yani gerçekte zengin olmasa da bir oyunda zenginleşmek bile insanların davranışlarını etkileyebiliyor.

İçgörü Kazanmak

Bu, görünürde önemsiz davranışları mercek altına aldığınızda, zihnin, avantaj ve dezavantajı nasıl anlamlandırdığı konusunda ciddi bir iç görü kazandığınızı söylüyor araştırmacı Paul Pİff. Zengin, fakir ayırımının belirgin olduğu dünyada bunu anlamak önemli. Özellikle kibar, vicdanlı, sosyal olarak farkındalık geliştirmiş çocuklar yetiştirmek isteyen anne babalar için.

Monopol deneyinin gösterdiği gibi çocukların hem kazanan hem de kaybeden tarafta olmayı deneyimlemeleri önemli. Nerede yaşanacağı, hangi okula gideceği gibi önemli kararlar alınırken de bu iç görü etkin rol oynayabilir. Sürekli “ayrıcalıklı” olduğu hissi ile yaşayan bir çocuk kuralların kendisi için geçerli olmadığı kanısına kapılabilir. Çocuklara imkanlarınızın en iyisini sağlamaya çalışırken bir vurdumduymaz yetiştirebilirsiniz.  

Çocukları, kaybetmekten, duygularının incinmesinden, haksızlığa uğramaktan korumaya çalışırken, onlardan başkalarının duygularına, deneyimlerine ve haklarına saygı duyma yetisini çalabileceğimizi unutmamalıyız.

Davranışlar Önemlidir

Tüm bu bilgiler ışığında, belki günlük davranışlarımızı gözden geçirmemiz gerekiyor. Sabah geç kaldığımızda veya yorgun olduğumuzda yine de evdekilere kibar davranıyor muyuz? Yer vermek gerektiğinde veriyor muyuz? Komşularımıza karşı kibar ve saygılı mıyız? Hizmet sektöründekilere nasıl davranıyoruz? Araba kullanırken başkalarının hakkına saygılı mıyız?

Anne babalar olarak sizi her an gözleyen minik gözleri unutmayın ve şunu da hep hatırlayın: Ne söylediğiniz değil nasıl davrandığınız önemlidir.

Çeviri: www.greatschools.com



YORUM YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


© 2021 Eğitim ve Ötesi